Üzerinde ne firmaların ne de danışmanların yeterince akıl teri döktükleri bir konudur “danışmanlıkta gizliliğin sınırları”.
Danışman arayan şirketler, karşı tarafta(danışmanda) deneyim ve bilgiyi aramaktadırlar. Danışman olarak sizin temel hedefiniz ise; danışmanlık verdiğiniz şirketlere ait gizli bilgileri açık etmeden, sahip olduğunuz deneyimi yeni şirketlerinizde kullanabilmektir. Bu ince hatta yürümek, hassasiyet, özen ve profesyonel muhakeme yeteneği gerektiriyor.
Soruyu başka bir açıdan soralım: Ağzı sıkı olamayan kişiden danışman olur mu? Bu sorunun cevabı; olsa bile profesyonel hayatı çok kısa olurdu.
Danışmanlık mesleğinde, firmalar danışmanlarını sahip olduğu bilgi ve deneyime göre seçerler. Danışman ise sahip olduğu bilgi ve deneyimi danışmanlık verdiği her firmada yeni bir şeyler ekleyerek kazanır. Her şirkette danışman olarak kazanılan deneyim, hem bilgi, hem şirkete özel bilgi içerir.
Danışman arayan şirketler ise, deneyim ve bilgi aramaktadırlar. Danışman olarak sizin temel hedefiniz; danışmanlık verdiğiniz şirketlere ait gizli bilgileri açık etmeden, sahip olduğunuz deneyimi yeni şirketlerde kullanabilmek. Bu ince hatta yürümek, hassasiyet, özen ve profesyonel muhakeme yeteneği gerektirir.
Danışmanın zorlu yolculuğu burada başlar. Bu yolculukta aşılması gerekli engeller ve her engelde cevaplanması gerekli zor sorular vardır. Bu soruların başlıcalarını beraberce sorup cevaplamaya çalışalım:
1. Gizli Bilgi Nedir? Sınırları Nasıl Çizilir?
Danışmanlık verdiğiniz firmaya ait ve paylaşılması (isim vererek veya vermeyerek) ilgili firmada rahatsızlık doğuracak her türlü bilgi gizlidir. Tanım ilk bakışta çok basit görünüyor ve sorun kalmamış izlenimi yaratıyor. Ancak, bu tanımın biraz alt detaylarına indiğimiz zaman görüntüler hafif bulanıklaşıyor. Gizli kalması gereken bilgilerin içinde, danışman tarafından oluşturulmuş know-how veya deneyim olabilir mi? Olabilir. Bu bilgi başka firmalarda kullanılabilir mi? Farklı sektörse kullanılmasının zararı olmasa da aynı sektördeki firmalarda bu kullanılmaması daha uygun olur. Labirentte bir köşeyi daha döndük; danışmanı sürekli aynı sektörde çalışmış ve sektör deneyimi olan firmadan mı seçelim yoksa bir danışman aynı anda aynı sektörden sadece bir firmayla mı çalışsın? Danışmandaki sektör deneyimi prensipte aynı sektörde başka firmalarda elde edilmiş deneyimlerin bir başka firmada geliştirilerek kullanılması anlamında gelmektedir. Burası “gizli bilgi” kavramında gri bölgeye girmektedir. Her gri alanda olduğu gibi buradaki sınırlar, danışmanın etik anlayışı, profesyonel duruşu ve bu çerçevedeki muhakeme yeteneğine kalmaktadır.
2.Firma Özelindeki Bilgi Danışmanlık Bilgi-Deneyimine Nasıl Dönüştürülür?
Danışmanlıkta gizliliğin başladığı ilk nokta, firma ismi ile bilginin telaffuz edilmesidir. Deneyimin tamamı danışman kaynaklı olsa dahi firmanın ismi kullanılarak aktarılan bilgi veya deneyim genel bir danışmanlık bilgi-deneyimi olamaz.
Bir firmaya verilen danışmanlık sırasında literatür çalışması veya özel deneyim taraması sonucu ortaya çıkan bilgilerin firmada kullanılması danışmanlık genel bilgisidir. Bulunan bilgilerin firmaya uyarlanması sırasında danışman tarafından geliştirmeler ise bu firmadaki çalışmalar sonrasında bir metodolojiye dönüştürülmesi şartıyla danışmanın genel bilgi-deneyim havuzuna ait olur.
Firmaya danışmanlık verirken firma kaynaklarını da kullanarak firmaya özel geliştirilen çözümler, danışmanlıkta bilgi gizliliğinin gri bölgesinin başladığı noktadır. Burada hem danışmanlık alan firmanın katkısı hem de firmaya ait maddi ve maddi olmayan kaynakların kullanımı grinin tonunu koyultmaktadır. Burada danışmanın etik duruşunun sağlamlığı sıkı bir test ortamındadır. Bazen bir firmada elde edilen deneyim o firmaya özel olmasa bile saygı gerektirir. Belki belirli bir süre o bilgiyi danışman kendisinde olgunlaştırmalı ve zamanla bu bilginin anonimleşmesini beklemelidir.
3.Firma Bilgisi Danışmanlıkta Nasıl Kullanılır?
Firmaya özel bilgilerde iki kategori vardır: Bunlardan ilki, dünya ve ülke literatürüne girerek genel bilgiye dönüşmüş ve bir anlamda kamuya malolmuş firma özelindeki bilgilerdir. Bu kategorideki bilgilerin danışmanlık sırasında kullanılması ve paylaşılmasında bir sıkıntı yoktur. İkinci kategori ise danışmanın geçmiş deneyimlerinde hizmet verdiği bir firmaya ait bilgi ve deneyimlerdir. Bu kategorideki bilgiler ancak, ilgili firmadan alınmış ve her iki tarafı da koşulları itibariyle bağlayan bir teyidleşmenin ardından paylaşılabilir.
Tüm bu irdelemelerin ortaya çıkardığı durum, danışmanlık ve gizlilik kolayca eşleştirilebilecek iki kavram değildir. Üzerinde hem firmaların hem de danışmanların yeterince akıl teri dökmediği bir konu olan “danışmanlıkta gizliliğin sırları” önemsiz olarak değerlendirildiğinde, büyük sorunlara yaşanabilir. Bu potansiyel sorundaki ağır yükün önemli bir kısmını danışman taşımak zorundadır. Bu nedenle de “doğru” danışman seçerken çok daha titiz olunmalıdır!
SONUÇ: AĞZI SIKI OLMAYAN KİŞİDEN (İYİ) DANIŞMAN OLMAZ!
Adnan Şahsüvar
